متخصص تغذیه، رژیم درمانی
دلایل ریزش مو در کودکان معمولا متفاوت از بزرگسالان می باشند و فاکتورهایی مانند وراثت، اختلالات هورمونی و غیره که در بزرگسالان جز عوامل متداول ریزش مو است در کودکان شایع نمی باشند.
دلایل اصلی و متداول دخیل در ریزش مو در کودکان عبارتند از بیماری آلوپسی آره آتا، عفونت قارچی، آلوپسی کششی، تریکوتیلومانیا، تلوژن افلوویوم، مشکلات غده تیروئید، کم خونی، شپش و انگل های پوستی، سوء تغذیه و چند مورد دیگر که در این مقاله به بررسی آن ها می پردازیم.
بیماری خود ایمنی و ریزش مو در کودکان:
در کودکان مبتلا به بیماری خود ایمنی علاوه بر ریزش موی سر، معمولا ابرو و مژه ها نیز دچار ریزش می شوند، در این کودکان سیستم ایمنی به اشتباه به سلول های بدن و از جمله ریشه موها حمله می کند و موجب از بین رفتن ریشه موها و ریزش تارهای مو می گردد. علت این بیماری به طور واضح در پزشکی مشخص نیست.
در آزمایش خون CBC این کودکان معمولا میزان گلبوهای سفید(WBC) و زیر ساختارهای آن بیش از حد طبیعی است که نشان از فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن دارد.
حتما بخوانید: آیا شامپوهای ضد ریزش مو واقعا موثر می باشند؟
مشکلات غده تیروئید:
کم کاری و پر کاری تیروئید هر دو می توانند هم در کودکان و هم در بزرگسالان موجب ریزش موها گردند.
کودکان مبتلا به کم کاری تیروئید علاوه بر ریزش مو علائمی مانند خستگی، افسردگی، اختلال در یادگیری و ازدیاد وزن را نیز تجربه می کنند، در بسیاری از موارد کمبود ید عامل کم کاری تیروئید در کودکان می باشد که با مصرف مکمل های غذایی حاوی ید و اصلاح برنامه غذایی این مشکل رفع می گردد در برخی موارد نیز احتیاج به تجویز قرص های هورمون جایگزین از قبیل لووتیروکسین می باشد.
پرکاری تیروئید نیز می تواند باعث ریزش موها گردد، بیش فعالی، بی خوابی، پرخاشگری، بی قراری از سایر علائم پر کاری تیروئید در کودکان می باشد.
با انجام آزمایشات خون T3, T4, TSH پزشک می تواند وضعیت غده تیروئید کودک را بررسی نماید.
حتما بخوانید: روغن نارگیل بهترین روغن گیاهی برای تقویت موها است
کم خونی:
در کودکان مبتلا به کم خونی، خون که حاوی مواد مغذی و اکسیژن است کمتر به ریشه موها رسیده و سبب تضعیف آن ها می گردد. کودکان مبتلا به کم خونی معمولا ریزش شدید مو را تجربه نمی کنند و صرفا دارای موهای نازک و شکننده می باشند. خستگی زودرس، رنگ پریدگی، نفس نفس زدن با فعالیت های بدنی، عدم تمرکز فکری و زودرنجی از علائم کم خونی می باشند.
از علل کم خونی می توان به کمبود آهن، اسید فولیک و ویتامین ب12 اشاره کرد. آزمایشات خون CBC, Ferritin, Iron Serum, TIBC برای بررسی وضعیت خون و میزان ذخایر آهن مورد استفاده قرار می گیرند.
حتما بخوانید: آنچه باید درباره ریزش مو در دوران بارداری و شیردهی بدانید
سوء تغذیه:
از دیگر دلایل ریزش مو در کودکان است، مصرف بیش از حد تنقلات از قبیل پفک، چیپس، شکلات و غیره که صرفا دارای کالری بالا و فاقد مواد مغذی کافی می باشند سبب کاهش اشتها و عدم تمایل کودکان به خوردن وعده های اصلی غذایی می گردند و این امر کودکان را در معرض جدی سو تغذیه قرار می دهد.
مواد مغذی اصلی جهت رویش و حفظ سلامت موها عبارتند از پروتئین، کلسیم، منیزیم، ویتامین د، روی(زینک)، آهن و ویتامین های گروه ب.
توصیه می شود کودکان خود را از سنین پایین عادت به تغذیه مناسب و استفاده از همه گروه های غذایی دهید. همچنین توصیه می شود زیر نظر پزشک و یا متخصص تغذیه از مکمل های غذایی مناسب برای کودک خود استفاده نمایید.
ریزش مو در کودکان به دلیل عفونت قارچی:
یکی از دلایل شایع ریزش مو در کودکان است، بویژه در کودکانی که بهداشت اولیه توسط والدین آنان رعایت نمی شود. در این نوع ریزش مو قارچ با حمله به ساقه موها موجب شکستن و ریزش آن ها می گردد.
محل ریخته شدن معمولا به شکل گرد است و ابتدای ساقه موها که از پوست سر بیرون زده قابل رویت است(به شکل ته ریزش).
کودک ممکن است خارش خفیف پوست سر را تجربه کند و در نواحی ریخته شده پوسته هایی به شکل شوره سر رویت می شوند.
قارچی که عامل ریزش موها است می تواند از طریق تماس پوستی با کودک مبتلا و یا استفاده از وسایل مشترک مانند برس، کلاه، شانه، حوله حمام و غیره انتقال یابد.
کودکان 3 الی 10 سال بیشتر در معرض ابتلا به این قارچ می باشند و آمار ابتلای پسران بیش از دختران است.
درمان: درمان با داروی خوراکی ضد قارچ بنام گریزئوفولوین به مدت 8 هفته انجام می شود و پزشک معمولا شامپوی سلنیوم سولفید(2 بار در هفته) و کرم های ضد قارچ موضعی را نیز تجویز می کند.
در طول درمان نیازی به کوتاه کردن موی کودک نمی باشد و بعد از یک هفته آغاز درمان کودک می تواند مجددا به مدرسه برود.
حتما بخوانید: دلایل شایع ریزش مو در زنان چیست؟
ریزش مو در کودکان و بیماری آلوپسی آره آتا:
در این نوع ریزش مو، به شکل سکه ای موها در یک یا چند منطقه و یا حتی در تمام سر شروع به ریزش می کنند. معمولا منطقه دچار ریزش به شکل دایره و یا بیضی می باشد.
در بیماری آلوپسی آره آتا کودک خارش و التهاب را تجربه نمی کند و صرفا با الگوی ذکر شده دچار ریزش مو می شود، این بیماری واگیر دار نمی باشد و کودک مبتلا کاملا سلامت می باشد.
دلیل ابتلا به آلوپسی آره آتا در پزشکی نامعلوم است و بیشتر دانشمندان آنرا مرتبط با سیستم ایمنی و یا عصبی می دانند.
طبق آمار در 20 درصد از کودکان مبتلا به آلوپسی آره آتا سابقه خانوادگی مشاهده شده است.
خوشبختانه با شروع درمان بیش از80 درصد از کودکان رشد مجددا موها را در عرض 12 ماه مشاهده می کنند. ممکن است به طور عجیبی ابتدا موهای روییده شده سفید رنگ باشند که به مرور زمان به رنگ طبیعی خود باز می گردند.
درمان گاهی با تزریق کورتیزون در محل ریزش موها انجام می شود و پزشک نیز داروهای موضعی جهت تحریک رویش موها تجویز می کند. همچنین مصرف مکمل های غذایی حاوی روی و ویتامین های ب در طول درمان توصیه می شود.
ریزش مو در کودکان و آلوپسی کششی:
به دلیل آسیب فیزیکی به موها ایجاد می شود و بیشتر در دختران شایع است، موی انسان جنسی شکننده دارد و در برابر فشار، کشیدگی، مواد شیمیایی از قبیل حالت دهنده ها، شستشوی بیش از حد، اتوی مو، دکولوره و غیره آسیب پذیر است. موهایی که در پیشانی و خط رویش و کناره های سر می باشند اغلب مورد آسیب قرار می گیرند. همچنین هر عملی که موجب کشیدگی موها شود می تواند هم به مو و هم به ریشه آن آسیب وارد کند.
ریزش مو در کودکان و بیماری تریکوتیلومانیا:
در این بیماری به شکل وسواسی و یا از روی خشم و استرس کودک موهای سر خود را با دست می کند، معمولا عادت کندن موها قبل از رفتن کودک به خواب و یا هنگام مطالعه و تماشای تلویزیون مشاهد می شود، جالب توجه است باور این واقعه که کودک خود موهایش را می کند برای والدین آن ها دشوار است.
در کودکان چپ دست معمولا قسمت چپ سر دچار کم مویی می شود و در راست دستان برعکس، زیرا کندن موهای این نواحی برای کودکان با توجه به چپ و یا راست دست بودن آن ها راحتر است.
اغلب کودکان مبتلا به تریکوتیلومانیا از سایر ناهنجاری های رفتاری مانند اضطراب، بی قراری، بی خوابی، بیش فعالی، ناامیدی و افسردگی نیز رنج می برند.
درمان این بیماری توسط روانپزشک انجام می شود.
ریزش مو در کودکان و تلوژن افلوویوم:
یکی دیگر از علل غیر شایع ریزش مو در کودکان تلوژن افلوویوم است که ممکن است بعد از یک بیماری، تب بالا، سو تغذیه طولانی، آنفولانزا، استرس و مشکلات عاطفی مانند از دست دادن یکی از اعضای خانواده و غیره رخ دهد. در این بیماری به دلیل وارد شدن شک عاطفی و یا فیزیکی به کودک موها از فاز(مرحله) رشد وارد فاز استراحت شده و شروع به نازک شدن و ریختن می کنند. ریزش به شکل منطقه ای نمی باشد بلکه بصورت عمومی موها دچار کم پشتی می شوند.
اگر کودک مجددا دچار شک نشود به مرور زمان و برگشت کودک به شرایط طبیعی موهای ریخته شده مجددا رویش می کنند.
کمک به کودک در بازیافت شرایط روحی و جسمی و استفاده از مکمل های غذایی مناسب تحت نظر پزشک از قبیل کلسیم، منیزیم، روی و ویتامین های د و ب کمک شایانی به بهبود وضعیت کودک می کنند.
ریزش مو در کودکان و انگل های پوستی:
شپش: رعایت و یا عدم رعایت بهداشت ارتباطی با انتقال شپش ندارد، اکثر افراد از تماس سر با سر با فرد آلوده به شپش، آنرا دریافت می کنند.
تماس سر با سر و یا استفاده از پتو، بالش، حوله فرد آلوده امکان انتقال شپش را ممکن می سازد. شپش به دنبال خون انسان است و کثیفی و یا تمیزی سر نقشی در انتقال آن ندارد. سالانه میلیون ها نفر دچار شپش سر در سراسر دنیا می شوند.
ابتلا به شپش سر در مدارس و بین کودکان 3 الی 12 سال بیشتر شایع است البته هر فرد و در هر سنی می تواند آنرا دریافت کند.
شپش سر به تنهایی باعث ریزش مو در کودکان نمی شود اما سبب خارش شدید شده و اگر کودک سر خود را به شدت بخاراند پوست سر زخم و دچار عفونت می گردد که این امر می تواند در نهایت منجر به ریزش موها گردد.
کنه: نوعی دیگر از انگل های پوستی است که با چسبیدن به پوست سر و مکیدن خون و روغن طبیعی بدن که برای طراوت موها ترشح می شود موجب ریزش موها می گردد.
امکان انتقال کنه و کک از حیوانات خانگی مثل سگ و گربه به انسان امکان پذیر است به همین دلیل توصیه می شود حیوانات خانگی خود را مرتبا به دامپزشکی جهت معاینه ببرید.
اعضای خانواده کودک مبتلا به انگل های پوستی باید نکات بهداشتی مربوطه را رعایت کنند از لباس، پتو، کلاه، بالش، شانه و سایر لوازم شخصی کودک استفاده ننمانند.
همچنین توصیه می شود روزانه لحاف و روکش بالش کودک با آب بالای 40 درجه سانتی گراد شسته شود و در صورت امکان اتو گردند.
کودک تا درمان کامل نباید به مدرسه برود زیرا امکان انتقال انگل های پوستی به سایر کودک امکان پذیر است.
