آکنه و جوشها در هر سنی ممکن است بر پوست ما ظاهر شوند و آنرا نازیبا کنند و اگر درمان صحیح و به موقعی انجام نشود آثار آنها بر پوستمان باقی میمانند و گاهی رفع جای آنها دشوار یا ناممکن می شود. مهمترین گام در درمان جوش و آکنه تشخیص علل آن از طریق آزمایشات خون و انجام درمان صحیح تحت نظر پزشک است نه مصرف بدون بررسی دارو و یا محصولات عمومی ضد آکنه، که متاسفانه در خیلی از مواقع توسط بعضی از پزشکان نیز تجویز میشوند. باید توجه داشت آکنه و جوش علل مختلفی دارند و به دنبال آن درمانشان نیز متفاوت است.
علل بروز آکنه و جوش
1. عدم توانایی بدن در متابولیسم کامل چربیها
زمانی که کبد نتواند چربیها را به درستی متابولیسم و مازاد آنها را از طریق صفرا دفع کند این چربیها در قالب جوش و یا آکنه بروی پوستمان ظاهر می شوند. این مشکل دلایل مختلف متابولیکی می تواند داشته باشد.
کبد برای تولید آنزیمها و تجزیه چربیها نیازمند مواد مغذی مانند ویتامینهای ب، روی، منیزیم و غیره می باشد و کمبود آنها می تواند در این چرخه اختلال ایجاد کند. از طرفی دیگر ازدیاد بعضی از عناصر مانند آهن و مس موجب اختلال در فعالیت کبد شده و نتیجه آن بروز آکنه می باشد و اگر این مشکل درمان نشود می تواند به بیماریهای دیگری مانند کبد چرب نیز ختم شود.
عامل دیگر سطح پایین کلسترول خوب (HDL) و بالای کلسترول بد (LDL) در خون است. کلسترول خوب با اتصال به مولکول کلسترول بد باعث روان شدن و دفع آن از طریق صفرا می شود و زمانی که سطح کلسترول خوب پایین باشد چربی های بد و تری گلیسرید افزایش می یابند که این امر می تواند منجر به چربی بیش از حد پوست، آکنه و حتی سلولیت پوستی شود.
کمبود اسیدهای چرب امگا 3، انتخاب روغن نامناسب برای پخت و پز، عدم ترشح کافی صفرا و عوامل مختلف دیگر باعث کاهش سطح کلسترول خوب و افزایش کلسترول بد می شوند.
2. اختلالات هورمونی
سطح بالای هورمونهای تستوسترون، دی هیدروتستوسترون (DHT) و استروژن می توانند باعث تحریک غدد سباسه (غدد تولید چربی در پوست) شده و عاملی برای ایجاد آکنه و جوش شوند.
3. التهاب در بدن
عامل دیگر می تواند التهاب باشد و پوست بدون آنکه دارای چربی زیادی بوده دچار آکنه می گردد. التهاب باعث خارش و حساسیت پوستی نیز می شود.
عامل آن می تواند کمبود مواد مغذی مانند سلنیوم، ویتامین E و غیره باشد که خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارند و یا ازدیاد مواد معدنی که سطح التهاب و تولید رادیکال های آزاد را افزایش می دهند. رادیکالهای آزاد مولکولهای ناپایداری هستند که میتوانند به سلولهای بدن آسیب برسانند و موجب التهاب گردند.
4. حساسیت به بعضی مواد غذایی
گاهی نیز بعضی از مواد غذایی باعث آلرژی پوستی و یا تحریک غدد سباسه و در نهایت شکل گیری جوشها می شوند که شاید خود فرد از این موضوع مطلع نباشد و به آن توجه نکند. بیماران بسیاری داشتهام که طی مشاوره و حذف برخی از اقلام از برنامه غذایی خود شاهد رفع جوشها در زمان اندکی بودهاند.
5. استرس و هورمون کورتیزول
استرس موجب تغییرات هورمونی و بیوشیمیایی در بدن می شود از جمله این تغییرات افزایش سطح هورمون کورتیزول است. افزایش کورتیزول می تواند باعث التهاب، اختلال در عملکرد سایر هورمونها، بی خوابی و مشکلات پوستی شود.
6. سطح بالای قند خون و پیش دیابت
ازدیاد قند خون در بعضی از افراد میتواند موجب بروز زخم، مشکلات پوستی و جوش شود. وضعیت قند خون بعضی از افراد در آزمایش خون عددی بین 105-126 mg/dl است که به آن پیش دیابت گویند یعنی فرد مبتلا به دیابت نیست اما بدن وی قند را به میزان کافی متابولیسم و از سطح خون جمع آوری نمیکند و اگر پیشگیری نشود در آینده فرد به دیابت نوع 2 مبتلا می شود. دلیل این مشکل معمولا کمبود مواد معدنی مانند کروم (Chromium) و روی (Zinc) است که لوزالمعده (پانکراس) از آنها برای تولید انسولین استفاده میکند.
7. سایر عوامل
دلایل دیگری نیز میتوانند باعث ایجاد جوش و آکنه می شوند از جمله کم کاری غده تیروئید که همگی از طریق آزمایشات خون قابل تشخیص می باشند.
تشخیص و درمان
ابتدا باید از طریق آزمایشات سطح مواد معدنی، ویتامینها و هورمونها بررسی و علل جوش و آکنه مشخص گردد و گام بعدی رفع عوامل آن به شکل اصولی است نه مصرف قرصهای ضد آکنه مانند راکوتان و آنتی بیوتیکها یا صرفا استفاده از محلولهای موضعی که حاوی بنزوئیل پروکساید و اسید سالیسیلیک می باشند. این داروها عوامل متابولیکی ایجاد کننده آکنه و جوش را درمان نمی کنند بلکه به عنوان داروهای عمومی شناخته میشوند و تا زمانی که از آنها استفاده می شود ممکن است مقداری موثر باشند. بسیاری از مصرف کنندگان این داروها عوارضی مانند ریزش مو، خشکی و حساسیت پوست و مشکلات دیگری را تجربه می کنند. به عبارتی مصرف این داروها درمان تخصصی برای رفع جوش و آکنه نمی باشد و هر پزشکی می تواند آنرا تجویز کند.
در برنامهای که بنده ارائه می کنم بر اساس آزمایشات خون مکملهای غذایی مناسب برای تنظیم سطح ویتامینها، مواد معدنی و هورمونها توصیه می گردد. این برنامه موجب تنظیم چرخه متابولیسم چربیها شده و عوامل ایجاد التهاب را نیز رفع می کند. در صورت نیاز گیاهان دارویی مانند خار مریم (Milk Thistle) در قالب مکمل غذایی جهت پاکسازی کبد نیز تجویز میشوند. در کنار مکملها، شوینده با PH مناسب، کرم و لوسیونهای ضد آکنه صحیح که فاقد مواد مضر میباشند با توجه به سن، جنسیت و میزان چربی پوست انتخاب می گردند. همچنین بنا بر آزمایشات خون می توان تشخیص داد کدام مواد غذایی برای شما مفید و یا مضر است.
با انجام این درمان در مدت چند هفته پوست شما عاری از آکنه و جوش خواهد شد و با تکمیل درمان عوامل ایجاد آن بطور کامل درمان می شوند و مجدد دچار آکنه یا جوش نخواهید شد.
نکته آخر آغاز به موقع درمان است. اگر آکنه و جوشها به مدت طولانی بر پوست بمانند سبب آسیب به کلاژن (پروتئین ساختاری پوست) و گود رفتگی می شوند. البته درمانهایی برای کاهش جای جوشها در قالب کرمهای لایه بردار، دارو و روشهای زیبایی پزشکی وجود دارد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره نحوه شروع درمان به صفحه آغاز درمان مراجعه کنید.
بعضی از نتایج درمان بیماران در مرحله اولیه:
خانم م.ت 27 ساله بعد از 2 ماه
خانم س.ح 21 ساله بعد از 3 ماه
اقای ا.ع 23 ساله بعد از 3 ماه (عکس صورت)
اقای ا.ع 23 ساله بعد از 3 ماه (عکس پشت)