متخصص تغذیه، رژیم درمانی
یکی از عوارض شیمی درمانی ریزش مو است که موجب نگرانی بیماران مبتلا به سرطان می شود. بیمارانی که تحت شیمی درمانی و یا پرتو درمانی قرار می گیرند گاها ریزش موهای سر، ابرو و حتی مژه های خود را مشاهده می کنند و این سوال برای آن ها به وجود می آید که آیا بعد از پایان درمان مجددا موهایشان روییده می شود یا خیر که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.
چرا شیمی درمانی موجب ریزش مو می گردد؟
شیمی درمانی علاوه بر حمله به سلول های سرطانی به سلول های سالم بدن که سرعت تکثیر بالایی دارند نیز حمله می کند. ساختار پوستی در قسمت هایی که فولیکول های مو در آن قرار دارند پر از عروق خونی کوچک می باشد که باعث می شود این سلول ها سرعت رشد و تکثیر بالایی داشته باشند، در یک فرد سالم هر 23 الی 72 ساعت این سلول ها تقسیم می شوند. شیمی درمانی باعث از بین رفتن سلول های فولیکول های مو شده و معمولا با گذشت چند هفته از آن بیمار شاهد ریزش موها خواهد بود.
گاهی بیماران به شکل تدریجی و گاهی به سرعت و طی چند روز شاهد ریزش موها می باشند که در هر دو صورت موجب نگرانی و حتی افسردگی بیمار می گردد. بسیار مهم است که اطرافیان در این دوران از بعد روانی حمایت کافی از بیمار را به عمل آورند.
البته نوع سرطان و داروهای مصرفی در شیمی درمانی تاثیر بسزایی در شدت ریزش موها دارند در زیر برای نمونه نام چند مورد از این ترکیبات را ذکر می کنم:
حتما بخوانید: درمان ریزش مو با پی آر پی(PRP) تبلیغات است یا واقعیت؟
آدریاماسین(Adriamycin): این ترکیب باعث ریزش کامل مو در هفته های ابتدایی شیمی درمانی می گردد حتی برخی از بیماران را دچار ریزش مژه ها و ابروها نیز می کند، این دارو معمولا برای مبتلایان به سرطان سینه استفاده می شود.
متوتروکسات(Methotrextate): باعث نازکی موها در بعضی از بیماران می شود البته نه همه و به ندرت فردی را دچار ریزش مو می کند.
سیتوکسان(Cytoxan): بیشتر برای سرطان های زنانه استفاده می شود و معمولا اثر کمی در ریزش مو دارد.
تاکسول(Taxol): این دارو معمولا باعث ریزش کامل موی سر، ابروها، مژه ها و سایر نقاط بدن حتی ناحیه تناسلی می شود.
چه کارهایی می توان برای کاهش ریزش مو حین شیمی درمانی انجام داد؟
بعضی بیماران قبل از اینکه دچار ریزش مو شوند موهای خود را کوتاه می کنند و یا حتی سر خود را می تراشند، ظاهرا این کار از استرس ناشی از مشاهده موهای ریخته شده می کاهد.
در دوره شیمی درمانی بیماران نباید بیش از حد موهای خود را شستشو دهند و بهتر است از شامپوهای بسیار ملایم مانند شامپوی بچه استفاده کنند.
هنگام استحمام نیز به آرامی و با آب ولرم مایل به سرد سر خود را شستشو دهند.
استفاده از کلاه های خنک کننده: این کلاه ها از مدتی قبل از جلسه شیمی درمانی، حین آن و تا دقایقی بعد از آن بر سر بیمار گذاشته می شود، در این کلاه ها جریان مایع سرد به وسیله کامپیوتر هدایت می شود.
مایع سرد موجب کاهش فعالیت سلول های فولیکول های مو و همچنین منقبض شدن عروق خونی می گردد و در نتیجه جریان خون در پوست سر کاهش و میزان کمتری داروهای شیمی درمانی جذب ریشه های مو می شود.
بعضی از بررسی ها نشان می دهند استفاده از این کلاه ها برای اکثر بیماران مفید بوده و تا 50 درصد و حتی بیشتر از ریزش موها جلوگیری می کند.
حتما بخوانید: آیا محلول ماینوکسیدیل باعث رویش موهای جدید می شود؟
آیا موها بعد از اتمام دوره شیمی درمانی مجددا رشد می کنند؟
چنانچه تعداد جلسات شیمی درمانی کمتر از 12 بار باشد معمولا فولیکول های مو از بین نمی روند و بعد از پایان درمان به مرور موها مجددا روییده خواهند شد و حتی بیمار می تواند تحت نظر متخصص از مکمل های غذایی و محلول های محرک رویش مو استفاده کند همچنین توصیه می شود با پیشرفت فناوری بیماران از کلاه های خنک کننده حین درمان استفاده کنند تا از آسیب به فولیکول های مو کاسته شود و شانس رویش مجدد نیز افزایش یابد.
در برخی از موارد که درمان طولانی و تعداد جلسات شیمی درمانی زیاد بوده ممکن است داروهای شیمی درمانی باعث از بین رفتن کامل فولیکول ها گردند و در این حالت متاسفانه موها دیگر روییده نخواهند شد.
ریزش مو در پرتودرمانی:
پرتودرمانی فقط باعث ریزش مو در قسمتی از بدن می شود که تحت پرتو قرار می گیرد، مثلا اگر یکی از سینه ها تحت پرتو قرار گیرد موجب ریزش مو در سر نخواهد شد و فقط موهای اطراف سینه را تحت تاثیر قرار می دهد.
البته در مواردی که پرتودرمانی برای سرطان متاستیک در مغز استفاده می شود موجب ریزش کامل موهای سر می گردد.
این مقاله جهت اطلاعات عمومی نوشته شده، همواره برای کسب اطلاعات بروز با پزشک خود مشورت نمایید.
حتما بخوانید: مقایسه انواع روش های کاشت مو، کدام روش برای شما مناسب تر است؟
