ب کمپلکس به مجموعه ویتامین های ب گفته می شود. تعداد ویتامین های ب 8 عدد و عبارتند از: ویتامین B1(تیامین)، ویتامین B2(ریبوفلاوین)، B3(نیاسین)، B5(اسید پانتوتنیک)، B6(پیریدوکسین)، B12(کوبالامین)، Folic Acid(اسید فولیک) و Biotin(بیوتین). قرص ب کمپلکس حاوی تمامی ویتامین های ب می باشد.
ویتامین های گروه ب از مهمترین مواد مغذی مورد نیاز بدن بوده و نقش های بسیار مهمی ایفا می کنند. ب کمپلکس برای فعالیت مغز و حافظه، سیستم اعصاب مرکزی، تولید آنزیم ها و برخی از هورمون ها، تولید گلبول های قرمز و سایر اجزا خون، هضم و جذب مواد غذایی و تبدیل آن ها به انرژی، مقابله و کنترل استرس، سلامت پوست و موها و موارد دیگر مورد نیاز می باشند.
ویتامین های ب(ب کمپلکس) جز ویتامین های محلول در آب بوده یعنی در بدن ذخیره نمی شوند و نیاز است از طریق تغذیه و یا به شکل مکمل غذایی بطور روزانه آن ها را دریافت کنیم، البته به غیر از ویتامین B12 که در کبد ذخیره می شود.
حتما بخوانید: عوارض قرص مولتی ویتامین سنتروم(Centrum) را بدانید!
کمبود هر یک از ویتامین های ب عوارض وعلائم گسترده ای را به همراه دارد به عنوان مثال کمبود اسید فولیک و ویتامین ب12 منجر به کم خونی، کاهش انرژی بدن، سرگیجه، ضعف و سایر مشکلات می گردند.
علائم عمومی کمبود ویتامین های ب عبارتند از: کاهش انرژی بدن و خستگی زودرس، ضعف عضلات، کاهش حافظه و قدرت یادگیری، کج خلقی، ریزش مو، بی خوابی، تحریک پذیری، عدم کنترل استرس و مواردی دیگر
کمبود شدید و مزمن ویتامین های ب حتی می تواند سبب بروز مشکلات جدی و کشنده گردد به عنوان مثال کمبود ویتامین B1 سبب بروز بیماری بری بری می شود در این بیماری سیستم اعصاب تخریب می گردد و اگر درمان صحیحی صورت نگیرد به مرگ فرد ختم می شود و یا کمبود شدید ویتامین B3(نیاسین) موجب بیماری پلاگر می گردد، در گذشته بیماری پلاگر در بین مردمانی که بخش اصلی تغذیه آن ها از ذرت و دچار سو تغذیه و کمبود ویتامین ب3 بوده مشاهده می شده است.
البته امروزه به ندرت کسی دچار بیماری بری بری و یا پلاگر می شود مگر در مناطق کاملا محروم مانند بخش هایی از آفریقا که انسانها دچار فقر و سو تغذیه شدید می باشند.
حتما بخوانید: آیا می دانستید بیش از 70 درصد از مردان و زنان کمبود ویتامین D دارند؟
مقدار نیاز روزانه به ویتامین های ب:
مقدار توصیه شده روزانه برای افراد بالغ و بزرگسال عبارت است از:
1.5 میلیگرم ویتامین ب1، 1.7 میلیگرم ویتامین ب2، 20 میلیگرم ویتامین ب3، 10 میلیگرم ویتامین ب5، 2 میلیگرم ویتامین ب6، 300 میکروگرم بیوتن، 400 میکروگرم اسید فولیک و 6 میکروگرم ویتامین ب12
منابع غذایی ویتامین های ب:
منابع غذایی که حاوی ویتامین های ب می باشند عبارتند از: جوانه گندم و سایر غلات با سبوس کامل مانند جو و برنج، سیب زمینی، جگر، ماهی، حبوبات، تخم مرغ و مغزها از قبیل گردو، بادام و غیره
آیا کمبود ویتامین های ب امروزه شایع است و نیازی به مصرف قرص ب کمپلکس می باشد؟
با توجه به تغذیه ناصحیح، کاهش کیفیت مواد غذایی، استرس و نوع زندگی امروزی کمبود ویتامین های ب کمپلکس در برخی از افراد مشاهده می شود در زیر موارد و افرادی که بیشتر در معرض کمبود ویتامین های گروه ب می باشند را بررسی می کنیم:
حتما بخوانید: کپسول مولتی ویتامین فارماتون برای چه افرادی مناسب است؟
گیاه خواران: ویتامین ب12 فقط در منابع غذایی حیوانی مانند گوشت یافت می شود و افراد گیاه خوار در معرض کمبود آن می باشند.
افراد بالای سن 50 سال: با افزایش سن جذب ویتامین های ب بویژه ب12 از طریق دستگاه گوارش کاهش می یابد و توصیه می شود افراد بالای 50 سال زیر نظر پزشک و یا متخصص تغذیه از مکمل های ب کمپلکس استفاده کنند.
بارداری: دوران بارداری نیاز به ویتامین های گروه ب به ویژه اسید فولیک را افزایش می دهد، تحقیقات نشان می دهند مصرف 800 الی 1000 میکروگرم اسید فولیک در دوران بارداری از خطر سقط جنین به طور قابل توجهی می کاهد. پزشکان برای عموم خانم ها مصرف قرص اسید فولیک را در دوران بارداری توصیه می کنند.
استرس: ویتامین های ب به بدن و غدد فوق کلیوی در مقابله و کنترل استرس کمک می کنند بویژه ویتامین ب5 که به آن ویتامین ضد استرس گویند، افرادی که زندگی و یا مشاغل پر استرسی دارند چه به لحاظ فیزیکی و چه روانی نیازمند مقدار بیشتری ویتامین ب5 می باشند. غدد فوق کلیوی از ویتامین ب5 برای تولید هورمون کورتیزول استفاده می کند.
حتما بخوانید: فواید کپسول های امگا 3 برای بدن چیست و چه میزان باید مصرف شوند؟
ورزشکاران: ورزشکاران به ویژه آن دسته که به صورت مستمر ورزش می کنند نیازمند مواد مغذی بیشتری از قبیل پروتئین، کربوهیدرات، مواد معدنی و ویتامین ها و به ویژه ب کمپلکس می باشند.
ریزش مو: اکثر افرادی که ریزش مو را تجربه می کنند دچار کمبود روی، بیوتین و ویتامین ب5 می باشند، البته ریزش مو دلایل مختلف و متفاوت دیگری نیز دارد.
مصرف برخی داروها از قبیل آسپرین: مصرف طولانی مدت برخی از داروها مانند آسپرین و سایر داروهای ضد انعقاد خون، داروهای ضد رفلاکس معده و برخی دیگر موجب تخلیه ذخایر ویتامین های ب6، ب12 و اسید فولیک می گردند، اگر پزشکتان داوریی برای مصرف طولانی مدت برایتان تجویز کرده با وی جهت استفاده از مکمل های ب کمپلکس به منظور جبران کمبود ویتامین های ب مشورت نمایید.
مکمل های ب کمپلکس:
انواع مختلفی از مکمل های ب کمپلکس به شکل کپسول و قرص توسط شرکت های مختلف تولید و عرضه می شوند در این قسمت به بررسی نمونه های رایج که در داروخانه های ایران موجود می باشند و بیشتر توسط پزشکان تجویز می گردند می پردازیم:
قرص ب کمپلکس شرکت باکاناسان(Bakanasan): این محصول ساخت کشور آلمان است و مقدار ویتامین های ب موجود در هر قرص آن برابر با مقدار نیاز روزانه یک فرد بالغ (RDA-Recommended Dietary Allowance)است، از اینرو مصرف آن برای اکثر افراد مناسب است چون حاوی مقدار کمی از ویتامین های ب کمپلکس می باشد.
دوره معمول مصرف این قرص جهت کمک به تامین ویتامین های ب 3 ماه و روزانه 2 قرص می باشد یک عدد همراه با صبحانه و یک عدد همراه با ناهار.
این قرص ب کمپلکس برای کسانی که دچار کمبود ویتامین ب12 می باشند مناسب نیست زیرا تنها حاوی 1 میکروگرم ویتامین ب 12 است که مقدار بسیار ناچیزی است.
حتما بخوانید: درمان ریزش ارثی مو(آندروژنیک) در مردان با گیاه نخل اره ای
کپسول ب کمپلکس شرکت یورو ویتال(Eurho Vital): این محصول نیز ساخت کشور آلمان است، مقدار ویتامین های ب کمپلکس موجود در آن به طور قابل توجهی بیشتر از قرص باکاناسان و از مقدار نیاز روزانه یک فرد بالغ نیز بیشتر است و مکملی مناسب برای کسانی است که دچار کمبود ویتامین های گروه ب می باشند.
طریقه مصرف آن روزانه یک کپسول بعد از غذا است و دوره مصرف معمول آن 2 ماه می باشد.
قرص بالانس ب کمپلکس شرکت نوتری فورس(Nutri Force): این محصول تولید کشور آمریکا است و حاوی ویتامین های ب به میزان توصیه شده برای یک فرد بالغ در روز می باشد.
دوره معمول مصرف قرص نوتری فورس روزانه یک عدد به مدت 3 ماه می باشد.
ویتامین های ب جز ویتامین های محلول در آب می باشند و مازاد آن ها از طریق ادرار به راحتی دفع می شود اما همواره قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی حتما با پزشک خود مشورت نمایید.