متخصص تغذیه، رژیم درمانی
فیناستراید اولین بار در پزشکی برای درمان بیماری بزرگی خوش خیم پروستات(BPH) مورد استفاده قرار می گرفت، پزشکان متوجه شدند ریزش موها در بیماران مصرف کننده قرص فیناستراید بعد از مدتی کاهش می یابد و حتی در مواردی نیز بیماران رویش موها را تجربه می کنند. با گذشت زمان و تحقیقات بیشتر اثر فیناستراید بر کاهش ریزش موها در صورتی که عامل ریزش موها ازدیاد هورمون دی هیدروتستوسترون(DHT) باشد اثبات و توسط سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA) تایید گردید.
عملکرد فیناستراید:
یکی از دلایل ریزش مو در مردان افزایش تبدیل هورمون تستوسترون به دی هیدروتستوسترون است و این مشکل در برخی از مردان با افزایش سن رخ می دهد و در اصطلاح به آن ریزش موی مردانه(Male Pattern Baldness) گفته می شود.
فیناستراید آنزیم 5-آلفادوکتاز که عامل تبدیل هورمون تستوسترون به دی هیدرو تستوسترون می باشد را مهار می کند و بدین ترتیب از ازدیاد هورمون DHT و اثر مخرب آن بر ریشه موهای سر می کاهد.
از دیگر تاثیرات فیناستراید کاهش موهای بدن است، هورمون DHT محرک رویش موهای بدن می باشد و به همین دلیل است که معمولا با افزایش سن موهای سر در مردان کاهش می یابد اما موهای سایر قسمت های بدن از قبیل موهای گوش، سینه، کتف ها و پشت بیشتر می شود.
حتما بخوانید: درمان ریزش مو با پی آر پی(PRP) تبلیغات است یا واقعیت؟
میزان اثر و عوارض جانبی فیناستراید:
قبل از بررسی تاثیر و عوارض جانبی فیناستراید، لازم می دانم عنوان کنم بنده 100% با مصرف قرص فیناستراید مخالف هستم. هر دارویی که باعث شود سیستم هورمونی بدن از حالت طبیعی خارج گردد قطعا همراه با عوارض جانبی کوتاه مدت و گاهی ماندگار خواهد بود. همواره گزارش های فراوانی از عوارض جانبی جدی که افراد مصرف کننده با آن مواجه می شوند دریافت می کنم.
عوارض جانبی شناخته و اعلام شده از طرف FDA عبارتند از: کاهش میل جنسی و حجم منی، اختلال در نعوظ، چروک پوست، خشکی چشم ها، بزرگ شدن نوک سینه ها به حالت زنانه و غیره، البته گفته می شود بعد از قطع مصرف فیناستراید این عوارض نیز از بین می روند. همچنین در گزارشی که اکثر پزشکان از آن اطلاع دارند عنوان شده این عوارض در درصد کمی از مردان(حدود 3 درصد) مشاهده شده است.
حتما بخوانید: مزوتراپی مو چیست؟ آیا این روش باعث رویش موها می شود؟
اما به نظر بنده مشکل صرفا به این عوارض ختم نمی شود از آنجا که متابولیزم این دارو در کبد صورت می گیرد و همچنین باعث تغییر در توازن برخی از هورمون ها می شود بسیاری از افراد مصرف کننده فیناستراید با عوارضی مانند کبد چرب، جوش و آکنه، کدر شدن رنگ پوست، خارش و آلرژی پوستی، ضعف عمومی، افزایش کلسترول بد و حتی تغییرات در خلق و خوی نیز مواجه می شوند، این مشکلات به ویژه در افرادی که مستعد بیماری های کبدی می باشند بیشتر دیده می شود، امروزه با توجه به آلودگی محیط زیست، آب و مواد غذایی بسیاری از افراد دچار مشکلات خفیف تا شدید کبدی هستند که در اکثر موارد خود نیز اطلاعی از آن ندارند.
برخی از پزشکان با توجه به تایید فیناستراید توسط FDA آنرا تجویز می کنند، البته باید متذکر شد گاها پیش آمده که در گذشته داروهایی که مورد تایید FDA بوده به مروز زمان و دریافت گزارشات و انجام تحقیقات بیشتر از لیست داروهای بی خطر حذف شده اند و این ممکن است در سال های آینده درباره قرص فیناستراید نیز رخ دهد، حال بماند طی سال ها چندین هزار و یا میلیون نفر از آن استفاده کرده اند.
حتما بخوانید: آیا محلول ماینوکسیدیل واقعا ریزش مو را درمان می کند؟
یک هشدار در سال 2012 از سوی FDA درباره قرص فیناستراید به لیست عوارض آن اضافه شد و آن اینکه اختلال در عملکرد سیستم جنسی به ویژه مشکل در نعوظ ممکن است بعد از قطع مصرف فیناستراید نیز ادامه یابد، که برخی از پزشکان ظاهرا از آن بی اطلاع می باشند.
در ژوئیه 2015 (July 2015) نتیجه تحقیقی که بروی گروهی از مردان سنین 18 تا 45 سال که به مدت بیش از یکسال قرص فیناستراید مصرف می کردند در مجله پزشکی Pharmocotherapy به چاپ رسید که نشان می دهد این مردان بیشتر از سایرین دچار افسردگی و دارای افکار مرتبط با خودکشی هستند و احتمالا این مشکلات با ناتوانی جنسی مزمن در آن ها مرتبط است.
عوارض جانبی فیناستراید یک طرف اما مشکل دیگر این است که بسیاری از پزشکان بدون انجام بررسی های لازم و صرفا با مشاهده ریزش مو در بیماران قرص فیناستراید تجویز می کنند و از آنجا که علل ریزش مو در هر فرد می تواند به دلایل متفاوت و غیر از ازدیاد هورمون DHT باشد با مصرف قرص فیناستراید هیچ تغییری در روند کاهش ریزش موها اتفاق نمی افتد. علل ریزش مو در هر فرد می تواند متفاوت باشد و صرفا درصدی از مردان ریزش مو را بدلیل ازدیاد هورمون DHT تجربه می کنند. دلایلی از قبیل کمبود مواد معدنی و ویتامین ها، مشکلات مرتبط با غدد فوق کلیوی و تیروئید، ازدیاد برخی عناصر در بدن از قبیل آهن و مس و کم خونی از سایر دلایل متداول در ریزش موها می باشند. جهت کسب اطلاعات بیشتر به صفحه علل ریزش مو مراجعه نمایید.
برای اطمینان از اینکه علت ریزش مو هورمون DHT است ابتدا باید میزان این هورمون از طریق آزمایش خون بررسی و در صورت ازدیاد آن، درمان مناسب تجویز گردد.
حتما بخوانید: آیا کوتاه کردن موها و یا تراشیدن سر از ریزش مو جلوگیری می کند؟
در ضمن برای کاهش اثرات مخرب هورمون DHT بر ریشه موها درمان های بدون عوارض دیگری نیز وجود دارد از جمله مصرف مکمل های غذایی گیاه نخل اره ای(ساپالمتو - Saw Palmetto)، استفاده از محلول های حاوی کافئین مانند آلپسین و غیره.
قابل ذکر است عوارض ذکر شده غالبا مربوط به فیناستراید 5 میلیگرم است و 1 میلیگرم آن داروی ضعیفی است و عوارض چندانی به همراه ندارد با این حال حتما باید با نظر پزشک مصرف گردد.
میزان اثر قرص فیناستراید:
تحقیقی بروی گروهی از مردان که به مدت 5 سال از قرص فیناستراید استفاده می کردند توسط گروهی از پزشکان و محققین در سال 2014 صورت گرفت و مشاهده شد 48 درصد از این مردان با مصرف فیناستراید شاهد کاهش ریزش موها بوده اند و 52% مابقی هیچ نتیجه مثبتی از مصرف آن بدست نیاوردند.
می توان از این گزارش اینگونه برداشت کرد که اثر فیناستراید فقط زمانی است که علت ریزش موها ازدیاد هورمون DHT بوده و و چنانچه علت ریزش مو فاکتورهای دیگری باشد اثری در درمان نخواهد داشت و نباید صرفا با مشاهده ریزش مو و بدون انجام آزمایشات و بررسی کامل از آن استفاده نمود.
سایر مطالب درباره فیناستراید:
مصرف فیناستراید 100% برای بانوان ممنوع است، متاسفانه در ایران بسیاری از پزشکان آنرا برای بانوان تجویز می کنند! قرص فیناستراید از طریق پوست نیز جذب بدن می شود و خانم ها نباید آنرا بصورت مستقیم لمس کنند.
حتی جذب مقدار کمی از آن از طریق پوست خطر سقط جنین در زنان باردار را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.
اگر قصد انجام آزمایش خون (PSA(Prostate Specific Antigen جهت بررسی غده پروستات به منظور وجود و یا عدم وجود سرطان در این غده را دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید که از فیناستراید استفاده می کنید. فیناستراید سبب کاهش پروتئین PSA در خون می شود و آزمایش شما با خطا تفسیر خواهد شد.
حتما بخوانید: درمان ریزش ارثی مو در مردان با گیاه نخل اره ای(Saw Palmetto)
