متخصص تغذیه، رژیم درمانی
آزمایشات خون اگر کامل انجام و بصورت صحیح تفسیر و مورد بررسی قرار گیرند بهترین و قابل اعتمادترین روش برای ریشهیابی مشکلات بیوشیمیایی و متابولیکی در بدن انسان میباشند. اکثر پزشکان فقط اعداد موجود در آزمایشات خون را بررسی می کنند و اگر این اعداد در حد نرمال (حدی که آزمایشگاه تعیین کرده) باشند به بیمار گفته میشود مشکلی وجود ندارد. در صورتی که علاوه بر بررسی مستقیم میزان فاکتورهای خونی باید نسبت و توازن فاکتورهای مربوطه به یکدیگر نیز مورد بررسی قرار گیرند.
به عنوان مثال ممکن است میزان کل کلسترول (Total Cholesterol) شخصی نرمال بوده، اما کماکان مشکلات مرتبط با ازدیاد کلسترول از قبیل سردرد و سرگیجه را تجربه میکند که در این حالت باید میزان و نسبت کلسترول خوب (HDL) و بد (LDL) نیز مورد بررسی قرار گیرد و یا اگر میزان کل کلسترول خون زیاد باشد صرفا حذف مصرف کلسترول از برنامه غذایی گزینه صحیحی نمیباشد، بدن برای تولید بسیاری از هورمونها از قبیل آلدوسترون، پروژسترون، تستوسترون و برخی دیگر از هورمون های ترشح شونده توسط غدد فوق کلیوی که نقشهای بسیار مهمی را در بدن از قبیل تولید انرژی، تنظیم فعالیت جنسی، تنظیم خواب، تنظیم سیستم گوارش و غیره ایفا میکنند نیازمند میزانی از چربیهای حاوی کلسترول میباشد و قطع مصرف آنها موجب بروز مشکلات دیگری در بدن میشود. در این موارد علاوه بر اصلاح برنامه غذایی باید میزان مواد معدنی که کبد از آنها برای تنظیم و متابولیزم چربیها استفاده میکند مانند روی، منگنز و همچنین میزان عناصری که ازدیاد آنها سبب اختلال در فعالیت کبد میشوند از قبیل آهن و مس نیز بررسی و تنظیم گردد تا این مشکل بصورت بنیادی درمان شود.
حتما بخوانید: چگونه لاغر شویم و وزن خود را کاهش دهیم؟
یا مثال دیگر، دو عنصر روی و مس نقشهای متعددی در بدن ایفا میکنند. به عنوان مثال بدن از عنصر روی برای تقویت سیستم ایمنی و تولید آنزیمهای گوارشی استفاده میکند. میزان و نسبت این دو عنصر در بدن باید متناسب با یکدیگر باشد (نسبت 15 به 1)، میزان هر کدام بر متابولیزم دیگری تاثیر میگذارد، اگر شخصی دچار کمبود عنصر روی باشد عوارض ناشی از آن مانند مشکلات گوارش، کاهش ایمنی بدن، ابتلای مکرر به بیماریهای عفونی و غیره را تجربه میکند همچنین در زمانی که شخص دچار ازدیاد عنصر مس است و حتی میزان روی در بدن وی کافی است دقیقا همان عوارض ناشی از کمبود روی را تجربه میکند زیرا ازدیاد عنصر مس سبب اختلال در عملکرد عنصر روی میشود.
حتما بخوانید: درمان چاقی چیست؟ با غذاهای چربی سوز آشنا شوید!
تمام مواد معدنی و اکثر فاکتورهای خونی از قبیل هورمونها، آنزیمها و غیره در بدن با یکدیکر هم همکاری و هم تقابل دارند، مثلا عناصر روی، کلسیم، منیزیم و پتاسیم سبب کاهش فشار خون میشوند و در قبال آن سدیم، آهن، مس و منگنز سبب افزایش فشار خون میگردند برای اینکه شخصی دارای فشار خون طبیعی باشد نیاز است این عناصر از میزان و توازن مشخصی در بدن برخوردار باشند، کمبود یا ازدیاد هر کدام سبب افت یا افزایش فشار خون در فرد میگردد و یکی از عللی که با افزایش سن بسیاری از افراد به فشار خون مبتلا میشوند بر هم خوردن توازن مواد معدنی در بدن به دلایلی از قبیل تغذیه نادرست میباشد و صرفا قطع مصرف نمک (سدیم) از برنامه غذایی کاری اشتباه است چون باعث بروز مشکلات دیگری از جمله کاهش انرژی و سرعت متابولیزم بدن میگردد.
حتما بخوانید: بهترین آب برای آشامیدن کدام است آب معدنی یا تصفیه شده؟
حتی در مواردی مشاهده کرده ام بسیاری از پزشکان در تفسیر آزمایش خون و تجویز دارو و یا مکملهای غذایی اشتباهاتی را انجام می دهند، یکی از این موارد آزمایشاتی است که برای کمخونی و سنجش میزان آهن بویژه برای خانمهای جوان انجام میشود.
آزمایشات معمول برای بررسی کم خونی و سنجش میزان ذخایر آهن عبارتند از: Iron Serum, TIBC, Ferritin, Transferrin, CBC.
فریتین آزمایشی است که معمولا برای اندازهگیری ذخایر آهن مورد استقاده قرار میگیرد. اکثر پزشکان با مشاهد میزان کم فریتین برای خانمها قرص آهن تجویز میکنند که در خیلی از موارد یک اشتباه بزرگ است، فریتین پروتئینی است که آهن را به نقاط مختلف بدن حمل میکند تا مورد استفاده قرار گیرد و فقط میزان آهن فعال بدن را نشان میدهد یعنی ممکن است بدن شخص دارای ذخایر آهن زیادی بوده اما کماکان میزان فریتین کم و یا در حد نرمال باشد، دلیل آن هم این است که بدن برای تولید فریتین احتیاج به سایر عناصر و ویتامینها مانند ویتامینهای ب12، ب6، اسید فولیک، ای، ث و مواد معدنی مانند منگنز، روی و مس و همچنین میزان کافی از هورمونهای غدد تیروئید و فوق کلیوی دارد. هر گونه عدم توازن در موارد ذکر شده از قابلیت بدن برای تولید فریتین می کاهد، این مشکل بویژه در افراد با متابولیزم کند بسیار شایع است و صرفا انجام آزمایش فریتین میتواند گمراه کننده باشد. در اکثر موارد با تنظیم میزان سایر عناصر و ویتامین ها و افزایش سرعت متابولیزم، بدن شروع به استفاده از آهن ذخیره در خود می کند و میزان فریتین بدون نیاز به مصرف قرص آهن افزایش می یابد. قابل ذکر است امروزه با توجه به تغذیه و نوع زندگی، اکثر افراد با ازدیاد آهن در بدن روبرو می باشند و مصرف قرص آهن برای برخی می تواند بسیار خطرناک باشد.
حتما بخوانید: با خواص دارویی و بی نظیر سیر آشنا شوید!
همچنین در بسیاری از کم خونیها که با نام کمخونی فقر آهن خوانده می شود علت واقعی کمخونی، کمبود آهن نیست بلکه مس زیاد در بدن و یا آهن غیر قابل دسترس میباشد. آهن غیر قابل دسترس یعنی آهن به اندازه کافی در بدن وجود دارد اما بدن نمیتواند از آن استفاده نماید، که متأسفانه اکثر پزشکان آشنایی با این نوع کمخونی ندارند و با تجویز قرص آهن به بیماران و کسانی که واقعاً به آهن احتیاج ندارند موجب بروز مشکلات جدی میشوند. این نوع کمخونی که به خاطر ازدیاد مس میباشد در آزمایش خون کاملاً شبیه حالتی است که فرد دچار کمبود آهن است، اما علت و نوع درمان آن کاملاً متفاوت میباشد.
به عقیده من برای تفسیر صحیح آزمایشات خون و تجویز داروها و یا مکملهای غذایی باید شرح حال کاملی از وضعیت بیمار اعم از نوع تغذیه، قد، وزن، داروها و یا مکملهای غذایی مصرف شده در سالهای گذشته و غیره در اختیار پزشک باشد. داشتن این اطلاعات برای تفسیر آزمایش های خون و آنچه که در بدن فرد در حال اتفاق میباشد الزامی است.
طی سالها، تجربه، تحقیق، مطالعه و درمان هزازان بیمار و کار با پزشکان مختلف توانسته ام الگوهایی از آزمایشات خون برای بعضی از بیماریها از قبیل چاقی، لاغری، مشکلات گوارش، بیخوابی، کمخونی، کمبود انرژی، مشکلات غده تیروئید، ناتوانی جنسی و تعداد دیگر از بیماریها بدست آورم که بطور دقیق منشاء و علل این بیماریها را مشخص میکند.
