آیا می دانستید نیمی از مردم دچار کمبود روی (زینک) می باشند؟

روی یا معادل آن در زبان انگلیسی زینک (Zinc) یک ماده معدنی ضروری برای بدن انسان است و نقش های بسیار مهمی از قبیل تولید آنزیم های گوارشی، تقویت سیستم ایمنی و غیره ایفا می کند که در ادامه این مقاله به بررسی برخی از آن ها می پردازیم.

نقش و عملکرد روی (زینک) در بدن:

روی برای تولید پروتئین و اسید نوکلئیک در بدن و برای تبدیل پروتئین ها به اسیدهای آمینه و برعکس نیاز است. فعالیت بیش از 100 آنزیم از جمله آنزیم های گوارشی که وظیفه هضم و جذب مواد غذایی را بر عهده دارند وابسته به عنصر روی می باشد و بسیاری از مشکلات گوارش از اختلال در هضم غذاها گرفته تا نفخ معده می توانند رابطه مستقیم با کمبود روی داشته باشند.

زینک باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و کمک به تولید گلبول های سفید (WBC) می کند. گلبول های سفید سربازان دفاعی بدن می باشند و وظیفه مقابله با ویروس‌ها، باکتری ها و سایر عوامل بیماری زا را برعهده دارند. کمبود روی به شدت باعث تضعیف سیستم ایمنی و ابتلای مکرر فرد به سرما خوردگی و سایر بیماری های ویروسی و عفونی می شود.

حتما بخوانید: چگونه لاغر شویم و وزن خود را سریع کاهش دهیم؟

سیستم بویایی و چشایی انسان برای فعالیت نیازمند عنصر روی می باشند از اینرو اشخاصی که دچار کمبود روی بوده از حس بویایی و چشایی ضعیفی برخوردارند. بدون روی حسگرهای چشایی و بویایی به درستی عمل نکرده و نمی توانند سینگنال های عصبی را به طور کامل به مغر مخابره کنند.

بدن به روی برای ترمیم زخم ها و بافت های آسیب دیده احتیاج دارد و یکی از علائم دیگر کمبود روی تاخیر در بهبود زخم ها می باشد.

روی نقش مهمی در تولید دی ان ای (DNA) و آر ان ای (RNA) که اطلاعات ژنتیکی ما در آن ها ذخیره می شود ایفا می کند.

زینک در بسیاری از فعالیت های بیوشیمیایی دیگر در بدن نقش داشته که به جای نام بردن تک تک آن ها در ادامه مقاله به بعضی از علائم و مشکلات مرتبط با کمبود روی اشاره می کنم.

حتما بخوانید: درمان چاقی چیست؟ با غذاهای چربی سوز آشنا شوید!

علائم و مشکلات مرتبط با کمبود روی:

مشکلات پوستی: کشیدگی پوست، رگ های واریسی، آکنه، درماتیت، اگزما، پسوریازیس، لکه های سفید بروی ناخن ها همگی می توانند بر اثر کمبود روی بوجود آیند.

بیماری های قارچی: کمبود روی سبب تضعیف سیستم ایمنی شده و قارچ ها و عوامل عفونت زا فرصت لازم برای تکثیر و رشد را خواهند یافت. یکی از دلایلی که بعضی از افراد نمی توانند به راحتی از شر قارچ های پوستی و عفونت های سینوسی رها شوند کمبود روی و ازدیاد عنصر مس در بدن است.

سندرم قبل از قاعدگی (PMS): در بانوان چند روز قبل از قاعدگی متابولیزم هورمون استروژن افزایش می یابد که باعث آزاد شدن عنصر مس در جریان خون می شود، آن دسته از خانم هایی که دچار کمبود عنصر روی می باشند تغییرات جسمانی و روانی بیشتری را نسبت به سایرین تجربه می کنند.

کاهش تمایلات جنسی و حجم اسپرم در مردان: میزان قابل توجهی روی در اسپرم مردان وجود دارد، به عبارتی سیستم جنسی مردان برای تولید اسپرم و هورمون تستوسترون نیازمند عنصر روی می باشد و کمبود روی باعث کاهش میزان اسپرم و تمایلات جنسی در مردان می گردد.

حتما بخوانید: با خواص دارویی و بی نظیر سیر آشنا شوید!

ریزش مو: بدن از روی برای تولید پروتئین استفاده می کند، مو نیز از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده و برای حفظ سلامت آن نیاز است فرد به میزان کافی روی و پروتئین از طریق تغذیه دریافت کند.

کاهش قدرت حافظه و یادگیری: عنصر روی برای فعالیت بخشی از مغز که به آن کورتکس گفته می شود نیاز است، کورتکس مسئول برخی از امور فکری از قبیل منطق، استدلال و غیره می باشد، کاهش میزان روی در بدن سبب افزایش میزان مس می گردد، در نقطه مقابل روی، مس مسئول تقویت احساسات و عواطف است. در افرادی که دچار کمبود روی می باشند مغز آن ها کمتر تمایل دارد از بخش کورتکس در مسائل روزانه استفاده کند، ویژگی های از قبیل زودرنجی، افسردگی، احساسات بیش از حد و غیره در افرادی که دچار کمبود روی می باشند بیشتر دیده می شود.

تاخیر در رشد کودکان و نوجوانان: روی برای تولید بسیاری از هورمون ها از قبیل هورمون رشد مورد نیاز است، بسیار مهم است در دوران کودکی و نوجوانی این عنصر مهم را به اندازه دریافت کنیم، تاخیر در رشد کودکان، کوتاهی قد غیر ژنتیکی می توانند ارتباطی با کمبود روی داشته باشند. امروزه با توجه به فرسایش خاک و کاهش کیفیت مواد غذایی تقریبا تمامی کودکان و نوجوانان نیاز دارند از مکمل های حاوی کلسیم، منیزیم، روی و ویتامین D استفاده کنند.

تاخیر در بهبود زخم‌ها: تولید سلول های جدید و بافت اسکار که بدن برای ترمیم زخم ها از آن استفاده می کند به شدت وابسته به میزان کافی از عنصر روی و ویتامین C می باشد. علائمی از قبیل تاخیر در بهبود زخم ها، کبودی بدن با کوچکترین ضربه و فشار همگی رابطه مستقیم با کمبود ویتامین C و عنصر روی دارند.

مشکلات گوارش: اختلال در هضم غذا، نفخ معده و یبوست از دیگر علائم مرتبط با کمبود روی در بدن می باشند.

مشکلات بینایی: روی و ویتامین A برای عملکرد و حفظ سلامت سیستم بینانی ضروری می باشند، بدون روی بدن نمی تواند از ویتامین A به طور صحیح استفاده کند، کمبود روی و ویتامین A سبب بروز مشکلات مختلفی در بینانی از کاهش قدرت بینانی گرفته تا شب کوری می شوند، همچنین کمبود روی خطر ابتلا به آب مروارید را در افراد مسن افزایش می دهد و بعضی از محققین بر این باورند کمبود روی، ویتامین A، سلنیوم و سایر مواد مغذی عامل اصلی بروز این بیماری می باشند.

حتما بخوانید: بهترین آب برای آشامیدن کدام است آب معدنی یا تصفیه شده؟

مقدار نیاز روزانه بدن به روی:

نوجوانان پسر 14 الی 18 سال روزانه 11 میلیگرم، دختران نواجوان 14 الی 18 سال 6 میلیگرم، مردان بالغ (19+ سال) 12 میلیگرم و زنان بالغ (19+ سال) 6.5 میلیگرم روی در روز نیاز دارند.

زنان باردار و شیرده نیازمند 9 الی 11 میلیگرم روی در روز می باشند.

مقدار نیاز کودکان باید با نظر پزشک مشخص گردد.

منابع غذایی حاوی روی:

بهترین منابع غذایی حاوی روی عبارتند از غذاهای دریایی از قبیل ماهی، میگو، صدف دریایی، گوشت گاو و گوساله، تخم کدو، بادام زمینی و کنجد و به میزان کمتر عنصر روی در تخم مرغ، اسفناج و نخود فرنگی یافت می شود.

مکمل های غذایی روی (زینک - Zinc)

مکمل های غذایی روی در انواع و دوز های مختلف تولید می شوند، مصرف روی تا 5 میلیگرم در روز برای اکثر افراد بلامانع و مفید است.

تذکر: مصرف دوزهای بالا از مکمل های روی و یا مصرف طولانی مدت آن ها باعث اختلال در جذب و متابولیزم سایر عناصر از قبیل مس، آهن، منگنز و بروز بیماری هایی مانند کم خونی و غیره می گردد.

بدون مشورت و نظر پزشک از مصرف مکمل های غذایی خودداری کنید.

حتما بخوانید: کدام غذاها چاق کننده و برای افراد لاغر اندام مناسبند؟