متخصص تغذیه، رژیم درمانی
امروزه میلیون ها نفر در سراسر دنیا از مکمل های غذایی برای دریافت مقدار بیشتری ویتامین، املاح معدنی و سایر مواد مغذی جهت افزایش سلامت و توان بدنی خود استفاده می کنند. یکی از این مکمل های غذایی پر طرفدار قرص های مولتی ویتامین و مینرال سنتروم (Centrum) است، قابل توجه است 40% از کل مکمل های خریداری شده توسط مردم در جهان مولتی ویتامین ها می باشند. به عنوان مثال در آمریکا در سال 2014 حدود 5.7 بیلیون دلار از انواع مولتی ویتامین به فروش رسیده است.
سنتروم یک شرکت آمریکایی است و محصولات آن به عنوان پر فروش ترین مکمل های غذایی در این کشور می باشند و به بسیاری از کشورهای دیگر نیز صادر می شوند.
امتیاز شرکت سنتروم متعلق به شرکت داروسازی فایزر (Pfizer) است که تولید کننده داروهای شیمیایی می باشد و در سال های گذشته چندین بار به دلیل تخلف و عدم رعایت قوانین تولید از سوی وزارت بهداشت آمریکا به عنوان متخلف شناخته شده است.
حتما بخوانید: فواید کپسول های امگا 3 برای بدن چیست و چه میزان باید مصرف شوند؟
یکی از مشکلات و مسایل مربوط به مکمل های غذایی عدم وجود مقررات کافی و بروز در تولید آن ها است. به عنوان مثال بسیاری از ترکیبات موجود در مکمل های غذایی به شکل مصنوعی و ساختگی می باشند و نه تهیه شده از منابع غذایی و یا گاها مشاهده می شود ترکیباتی که مضر و خطرناک برای سلامت است در آن ها استفاده می شود. مثلا سلنات سدیم در بسیاری از مولتی ویتامین ها به عنوان فرمی از عنصر سلنیوم بکار رفته است که کاملا به عنوان یک ماده معدنی خطرناک شناخته می شود و یا گاهی موادی مثل سرب و قلع که جز فلزات سمی می باشند به عنوان ترکیبات جانبی و مواد نگهدارنده در مولتی ویتامین ها و سایر محصولات بکار برده می شوند.
البته این بدین معنی نیست که همه مکمل های غذایی با این مشکل روبرو می باشند اما بهتر است مصرف کنندگان قبل از خریداری هر محصولی به دقت روی جعبه و لیبل آن را مطالعه کنند و چنانچه حاوی ترکیبات مضر بوده از خرید آن اجتناب کرده و برند دیگری را انتخاب نمایند.
به یاد داشته باشید معروف و پر فروش بودن محصولی همیشه به معنی کیفیت بهتر نمی باشد. بسیاری از لابراتوارها برای کاهش قیمت محصولات خود ممکن است از شکل ارزان قیمت ویتامین ها و مواد معدنی استفاده کنند. لطفا توجه کنید مطالب ذکر شده مربوط به محصولات فایزر(سنتروم) در ایران نمی باشد و محصولات این شرکت در ایران از کیفیت خوبی برخوردار می باشند.
حتما بخوانید: بررسی قرص مولتی ویتامین فارماتون (ژریاتریک فارماتون)
ترکیبات خطرناک موجود در مولتی ویتامین های سنتروم
نشاسته ذرت اصلاح شده ژنتیکی (GMO Corn Starch): این ترکیب دارای اثر منفی بر بدن است و می تواند به ارگان های دفع سموم از قبیل کلیه ها، کبد و همچنین قلب، غدد فوق کلیوی و طحال آسیب وارد کند، بسیاری از محققین بر این باورند که نباید از محصولات غذایی که در آن ها تغییرات ژنتیکی صورت گرفته استفاده شود.
کلسیم کربونات (Calcium Carbonate): انواع مختلفی از کلسیم وجود دارد از قبیل سیترات، کربونات، گلوکونات و چند شکل دیگر. تحقیقات جدید نشان می دهند بدن نمی تواند از کلسیم کربونات به شکل کامل استفاده نماید و این ماده در بافت های نرم بدن رسوب کرده و موجب افزایش خطر سکته قلبی، مغزی و سنگ کلیه می گردد. تحقیقات نشان می دهند افرادی که از مکمل های کلسیم کربونات استفاده می کنند بیش از سایرین مبتلا به بیماری های قلبی می شوند.
کلسیم کربونات از سنگ های معدنی و صدف دریایی بدست می آید و با کلسیم موجود در مواد غذایی مانند کلم، شیر و لبنیات متفاوت است. اگر پزشکتان قرص کلسیم برایتان تجویز کرده حتما دقت کنید حاوی کلسیم سیترات (Calcium Citrate) باشد. جذب و متابولیزم این نوع کلسیم برای بدن آسان و موجب بروز مشکلاتی از قبیل یبوست نیز نمی گردد.
روغن های هیدروژنه: در حالت طبیعی این روغن ها بی خطر می باشند اما تحت گرما تبدیل به ترکیبی چسبنده و خطرناک می شوند و مصرف آن ها موجب مسدود شدن شریان ها و افزایش کلسترول بد (LDL) می گردد.
دی اکسید تیتانیوم (Titanium Dioxide): محققین در بررسی های جدید به این نتیجه رسیده اند که این ماده معدنی ممکن است سرطان زا باشد، از این ماده معدنی در بسیاری از محصولات مانند رنگ، جوهر، کاغذ و حتی لوازم آرایشی و خمیر دندان ها استفاده می شود. در گذشته سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این ماده معدنی را بی خطر اعلام کرده بود اما مطالعات اخیر بروی موش های آزمایشگاهی نشان می دهد این ماده موجب سرطان ریه در موش ها می شود.
پلی اتیلین گلیکول (Polyethylene Glycol): این ماده شیمیایی در بسیاری از صنایع کاربرد داشته و در برخی از داروهای مسهل نیز وجود دارد، تحقیقات اخیر نشان می دهند این افزودنی باعث واکنش های آلرژیک، آسیب های کلیوی و حتی خونریزی داخلی می گردد.
حتما بخوانید: چه اشخاصی به قرص ب کمپلکس نیاز دارند و کدام برند کیفیت بهتری دارد؟
اکسید روی (Zinc Oxide): روی (زینک) یک ماده معدنی مهم برای بدن انسان است، این عنصر کمک به تولید پروتئین و بسیاری از هورمون ها و آنزیم ها می نماید و برای داشتن پوست و موهایی سالم ضروری می باشد، کمبود این ماده معدنی بسیار شایع است به همین جهت در سال های گذشته مصرف مکمل های روی افزایش چشم گیری داشته است. فرم های مختلفی از عنصر روی در مکمل های غذایی به کار برده می شود که نوع مرغوب آنها سولفات روی، سیترات روی، گلوکونات روی و پیکولینات روی است که براحتی جذب و مورد استفاده در بدن قرار می گیرند.
اما فرم اکسید روی به طور کامل برای بدن قابل استفاده نبوده و کمی سمی می باشد و از آن در بسیاری از محصولات از جمله برخی از قرص های سنتروم و کرم های ضد آفتاب استفاده می شود. روی در طبیعت به وفور یافت می شود اما اکسید روی خیر. اکسید روی از حرارت دادن روی و ترکیب آن با مولکول های اکسیژن بدست می آید.
در برخی از کشورهای اروپایی اکسید روی در لیست مواد معدنی مضر و سمی قرار دارد و لابراتوارهای تولید کننده مکمل های غذایی و لوازم آرایشی مجاز به استفاده از آن در محصولات خود نمی باشند.
ترکیبات ذکر شده در بسیاری از مکمل های غذایی دیگر غیر از برند سنتروم نیز وجود دارند و توصیه می شود قبل از خرید محصولی به دقت برچسب و قوطی آنرا در قسمت ترکیبات اصلی (Ingredients) و سایر ترکیبات (Other Ingredients) مطالعه نمایید.
حتما بخوانید: آیا می دانستید ویتامین E مهمترین ویتامین برای پوست و مو است؟
سایر ترکیبات مضر که در برخی از مکمل های غذایی وجود دارند و برای بدن خطرناک می باشند عبارتند از
اکسید آهن (Iron Oxide): به مانند روی اکسید آهن نیز ماده ای خطرناک بوده که بطور صحیح در بدن متابولیزم نمی شود، اکسید سایر مواد معدنی مانند منیزیم و منگنز نیز نباید مصرف گردند.
جیوه و سرب (Lead, Mercury): سرب و جیوه در بسیاری از مکمل های روغن ماهی (امگا 3) وجود دارد، لزوما نامی از آن ها در ترکیبات برده نمی شود زیرا این دو فلز سمی و خطرناک به طور ناخواسته وارد محصول نهایی می شوند، به دلیل آلودگی آب دریا و اقیانوس ها ماهی هایی که از آن ها روغن امگا 3 تهیه می شوند حاوی این فلز می باشند.
از خرید برندهای ناشناخته و ارزان قیمت جدا خودداری کنید. روغن های ماهی که روی بسته آنها نوشته Molecularly Distilled به معنی استفاده از رویشی است که در آن فلزات سمی و مواد شیمیایی از محصول نهایی حذف می شوند.
منیزیم سیلیکات یا تالک (Magnesium Silicate or Talc): از دیگر ترکیبات خطر است.
رنگ های مصنوعی (Artificial Colors) : این رنگ ها بیشتر به محصولاتی که برای کودکان بوده افزوده می شوند تا جلوه بهتری داشته و کودکان تمایل بیشتری به مصرف آن ها نشان دهند، اما متاسفانه این رنگ های مصنوعی به شدت برای سلامت کودکان مضر می باشند. لابراتوارهای معتبر در محصولات خود از رنگ های طبیعی که از مواد غذایی بدست می آیند استفاده می کنند.
حتما بخوانید: آیا می دانستید تقریبا همه مردان و زنان به مکمل های اسید فولیک نیاز دارند!
